Shiatsu betekent letterlijk vingerdruk of wel acupressuur. Het is een vorm van manuele therapie uit Japan, waarbij druk op het lichaam wordt uitgeoefend en vooral wordt gebruikt voor preventie of behandelingen van klachten waarbij zowel fysieke als psychologische aspecten een rol spelen. De behandeling is erop gericht om je zelfhelende vermogen te ondersteunen en je energie in balans brengen.
Binnen de Shiatsu bestaan vele stromingen. Zen Shiatsu is één van de hoofdstromingen. Het werd ontwikkeld door Shizuto Masunaga, afgestudeerd aan het Japan Shiatsu College, die in 1974 een boek publiceerde met de titel Shiatsu. Dit werd in 1977 in het Engels vertaald en kreeg de nieuwe titel Zen Shiatsu. De naam “Zen Shiatsu” is niet bedacht door Masunaga zelf, maar door Wataru Ohashi, de co-auteur van de Engelse versie.
Zen Shiatsu, ook wel Masunaga Therapie genoemd, is een vorm van Meridiaan Shiatsu. Een verschil tussen Masunaga’s Zen Shiatsu en eerdere vormen van Shiatsu is dat Zen Shiatsu niet alleen duimen en handpalmen gebruikt, maar ook vuisten, ellebogen, knieën en voeten.
Zen Shiatsu hoort net als acupunctuur tot de Traditionele Chinese geneeskunde en heeft dezelfde theoretische basis.
Masunaga pleitte voor een terugkeer naar Chinese taoïstische praktijken zoals Do-In en Ankyo binnen de context van Japanse Shiatsu.
Het meridiaansysteem vertegenwoordigt de “overspraak” tussen tsubo’s of acupunten van het menselijk lichaam. Het vertegenwoordigt ook verdelingen van de volledige functie van het menselijk organisme in afzonderlijke invloedssferen. Masunaga pleitte ervoor om het hele meridiaansysteem te behandelen door middel van druk en stretching om systemische verandering voor het hele lichaam te bereiken.
Shizuto Masunaga richtte een Japans instituut op, het Iokai Center. “Io” betekent koning/meester van de geneeskunde en “kai” betekent groep/vereniging. Dit centrum gaat door tot op de dag van vandaag en propageert de methoden van Masunaga. Zen Shiatsu heeft bewezen zeer invloedrijk te zijn in de VS en het VK. Studenten van Masunaga zijn onder meer Wataru Ohashi, Pauline Sasaki, Ryokyu Endo en Stephen Brown. Het primaire voorschrift van Zen Shiatsu is het belang om in een Zen-achtige, huidige staat te blijven bij het beoefenen van shiatsu; het voeden van zwakke kyo-gebieden en het verspreiden van overtollige jitsu-gebieden; tweehandige techniek gebruiken om de stroom van qi (levenskracht) beter te voelen; werken vanuit de hara (buik), het energiecentrum van het lichaam; en loodrechte druk gebruiken om toegang te krijgen tot de qi. Masunaga breidde bovendien het meridiaansysteem uit door uitbreidingen van de klassieke Chinese meridianen te ontdekken, en ontwikkelde een effectief nieuw systeem van buik-diagnose, gebaseerd op zijn ervaring als een westers opgeleide psycholoog.